Opublikowano: 2022-12-16

Coraz więcej przedsiębiorców kupuje różnego rodzaju usługi od kontrahentów z Unii Europejskie ale i spoza UE.

Zakup usług od przedsiębiorcy spoza Polski, który nie posiada siedziby w Polsce będzie oznaczać dokonanie importu usług przez polskiego przedsiębiorcę.

Czy jednak wystąpi import usług jeżeli zabraknie na fakturze zakupu numeru NIP sprzedawcy usługi? Czy import usług wystąpi jeżeli zagraniczny kontrahent nie będzie podatnikiem VAT czy VAT-UE? A czy polski przedsiębiorca musi rejestrować się jako podatnik VAT aby rozpoznać import usług?

Czym jest import usług dla polskiego przedsiębiorcy

Import usług dokonany przez polskiego przedsiębiorcę to zakup usługi od kontrahenta prowadzącego działalność gospodarczą, który posiada siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności albo miejsce zamieszkania (pobytu) poza Polską.

Jakie przesłanki muszą zaistnieć aby wystąpił import usługi? Przedstawiono je w poniżej tabeli.

Warunki wystąpienia importu usług przez polskiego przedsiębiorcy

Kategoria	Status podatnika	Miejsce prowadzenia działalności
Usługodawca – sprzedawca usługi z zagranicy	Podatnik prowadzący działalność gospodarczą	Nie posiada siedziby działalności, bądź stałego miejsca prowadzenia działalności albo miejsca zamieszkania (pobytu) na terytorium RP
Usługodawca – polski nabywca usługi	Podatnik prowadzący działalność gospodarczą Osoba prawna niebędąca podatnikiem VAT ale zobowiązana lub już zarejestrowana jako podatnik VAT-UE	Posiada siedzibę działalności, bądź stałe miejsce prowadzenia działalności albo miejsce zamieszkania (pobytu) na terytorium RP

Obowiązek ustalenia miejsca świadczenia (kraj opodatkowania VAT)

TAK, miejsce świadczenia dla celów VAT musi wystąpić na terytorium RP

Status VAT zagranicznego sprzedawcy w imporcie usług

Dla ustalenia czy wystąpi import usług po stronie polskiego przedsiębiorcy kupującego usługę od zagranicznego kontrahenta ważne jest zidentyfikowanie własnego statusu względem VAT oraz statusu VAT sprzedawcy usługi.

Należy podkreślić, iż polska ustawa z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 zwana dalej ustawą o VAT) w art. 28a precyzuje kto jest rozumiany jako podatnik świadczący usługi (kontrahent zagraniczny) w ramach importu usług. Zatem kontrahent zagraniczny będący podatnikiem dla celów VAT to:

1. podmiot wykonujący samodzielnie działalność gospodarczą (art. 15 ust. 2 ustawy o VAT), lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności,
2. osoba prawna niebędąca podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej,
3. podatnik, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu VAT dostawy towarów lub świadczenia usług – uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.

ISTOTNE:

Art. 15 ust. 2 ustawy o VAT wskazuje iż przez działalność gospodarczą dla celów VAT należy rozumieć wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody.

Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zatem podatnikiem – sprzedawcą (zidentyfikowanym ze statusem podatnika VAT) usługi dla przedsiębiorcy w Polsce w ramach importu usług będzie podmiot (osoba prawna) które wykonuje działalność zbliżoną do działalności gospodarczej. Nie musi być zarejestrowany do podatku VAT ani do VAT-UE. Wystarczy, że prowadzi działalność gospodarczą. Tak więc sprzedawca usługi może być:

1. podatnikiem zwolnionym z VAT (zwolnionym z podatku od wartości dodanej),
2. podatnikiem zwolnionym z VAT (zwolnionym z podatku od wartości dodanej) ale zarejestrowanym do VAT-UE,
3. czynnym podatnikiem VAT (podatku od wartości dodanej),
4. czynnym podatnikiem VAT (podatku od wartości dodanej) + VAT-UE.

Ponadto zagraniczny sprzedawca usługi nie może posiadać siedziby działalności, bądź stałego miejsca prowadzenia działalności albo miejsca zamieszkania (pobytu) z którego prowadzona jest działalność na terytorium RP.

Status VAT polskiego nabywcy w imporcie usług

Z kolei jeżeli jest mowa o nabywcy usługi – polskim przedsiębiorcy to jego status VAT należy określić na mocy art. 15 ust. 2 ustawy o VAT.

Polskim podatnikiem VAT zobowiązanym do rozliczenia w VAT transakcji zakupu usługi od kontrahenta zagranicznego jako importu usług będzie:

1. osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej oraz osoba fizyczna, wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności,
2. jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej stanowiąca przedsiębiorstwo w spadku w okresie od otwarcia spadku do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego albo uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego, jeżeli zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony i dokonano zgłoszenia, o którym mowa w art. 12 ust. 1c ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników,
3. podatnik, który kontynuuje prowadzenie działalności gospodarczej zmarłego podatnika.

ISTOTNE:

Polski nabywca usługi od kontrahenta zagranicznego może więc być podatnikiem VAT zobowiązanym do rozliczenia importu usług w VAT jeżeli jest:

1. podatnikiem zwolnionym z VAT (ze względu na limit obrotu 200.000 zł lub zwolnienie przedmiotowe),
2. podatnikiem zwolnionym z VAT (ze względu na limit obrotu 200.000 zł lub zwolnienie przedmiotowe) ale zarejestrowanym do VAT-UE,
3. czynnym podatnikiem VAT,
4. czynnym podatnikiem VAT + VAT-UE.

Ponadto polski przedsiębiorca nabywający usługę w ramach importu usług posiada siedzibę działalności, bądź stałe miejsce prowadzenia działalności albo miejsce zamieszkania (pobytu) pod którym prowadzona jest działalność na terytorium RP.

Obowiązek ustalenia miejsca świadczenia dla celów VAT w imporcie usług

Miejsce świadczenia dla celów VAT w imporcie usług jest obowiązkowe do ustalenia.

Nie oznacza ono faktycznego miejsca świadczenia a raczej ustalenie kraju świadczenia usługi w ramach importu usług.

Miejsce świadczenia w imporcie usług to kraj w którym podatnik (nabywca lub sprzedawca) jest zobowiązany do rozliczenia podatku VAT w ramach realizowanej transakcji importu usług.

Jak mówi art. 28b ustawy o VAT miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika (polskiego przedsiębiorcy) jest miejsce, w którym:

• polski podatnik będący nabywcą usługi posiada siedzibę działalności gospodarczej,
• w przypadku gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej polskiego podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej – miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej,
• w przypadku gdy polski podatnik będący usługobiorcą nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, – miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym posiada on stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.

Jeżeli świadczone przez zagranicznego kontrahenta usługi nabywane są wyłącznie dla celów osobistych polskiego podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych lub członków stowarzyszenia, miejscem świadczenia dla celów VAT (opodatkowania VAT) będzie:

1. siedziba usługodawcy, albo
2. stałe miejsce prowadzenia działalności, albo
3. miejsce, w którym posiada on stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.

ISTOTNE:

Analizując wszystkie powyższe uwarunkowania należy stwierdzić, iż brak numeru NIP sprzedawcy na fakturze nie wpływa na obowiązek rozliczenia w VAT przez polskiego przedsiębiorcy importu usług.

Dodatkowo jak już wyżej wspomniano brak rejestracji jako czynny podatnik VAT dla sprzedawcy czy nabywcy albo VAT-UE pozostaje także bez wpływu dla obowiązku rozliczenia w VAT importu usług.