Zaliczka otrzymana przez podatnika zwolnionego z VAT
Zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT to możliwości chętnie wybierane przez polskich przedsiębiorców. Oczywiście nie każda branża korzysta z tego typu zwolnień z uwagi na otoczenie kontrahentów wymagających otrzymania faktury z doliczonym podatkiem VAT.
Niemniej przedsiębiorcy którzy mogą korzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT są dodatkowo zwolnieni z szeregu obowiązków rozliczeniowych, ewidencyjnych, które obowiązkowo wykonują jeżeli nie korzystają z powyższych zwolnień z VAT.
Przedsiębiorcy zwolnieniu z VAT tak jak i czynni podatnicy VAT natrafiają na różnego rodzaju sytuacje w których mają szereg wątpliwości co do tego jak prawidłowo postąpić w danej sytuacji.
Jedną z takich przypadków jest otrzymanie zaliczki przed podatnika zwolnionego z VAT. Co w tym wypadku powinien zrobić przedsiębiorca? Wystawić fakturę?
Zwolnienie z opodatkowania podatkiem VAT
Podatnik rozpoczynający działalność gospodarczą czy taki który już prowadzi działalność może skorzystać z dwóch rodzajów zwolnień z opodatkowania podatkiem VAT:
- podmiotowego ze względu na nieprzekroczenie rocznego limitu obrotu 200.000 zł – zwolnieniu podlega cała sprzedaż właśnie do momentu przekroczenia ww. limitu,
- przedmiotowego ze względu na sprzedaż określonych towarów lub usług wymienionych w art. 43 ust. 1 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 zwanej dalej ustawą o VAT) – niezależnie od wartości tej sprzedaży (roczny limit 200.000 zł w tym wypadku nie obowiązuje).
Zwolnienie z opodatkowania podatkiem VAT oznacza też brak obowiązków właściwego identyfikowania rozliczenia transakcji sprzedaży, zakupu względem VAT oraz prowadzenia i wysyłania ewidencji i deklaracji VAT i zapłaty podatku VAT w odpowiednich terminach.
Zwolnienie podmiotowe z VAT dotyczy podatników, u których:
- wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200.000 zł, albo
- przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym,
– i dodatkowo nie rozpoczęli w trakcie roku sprzedaży towarów lub usług objętych wymogiem rejestracji do VAT nawet jeżeli podatnik nie przekroczył limitu obrotu 200.000 zł (wymienionych w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT).
ISTOTNE:
Zwolnienie przedmiotowe z podatku VAT oznacza, iż podatnik jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT albo zwolniony podatnik VAT ale sprzedaje towary lub usługi wymienione w art. 43 ust. 1 ustawy o VAT, które korzystają ze zwolnienia z opodatkowania VAT bez względu na roczną wartość ich sprzedaży.
Otrzymanie zaliczki przez podatnika zwolnionego z VAT
Podatnicy zwolnieni z opodatkowania podatkiem VAT często zadają sobie pytanie co zrobić w sytuacji kiedy otrzymają zaliczkę na poczet realizacji przyszłej sprzedaży towarów lub usług.
Wątpliwość jest dlatego, że zgodnie z art. 19a ust. 8 ustawy o VAT jeżeli przed sprzedażą podatnik otrzymał zaliczkę to ma obowiązek ją opodatkować podatkiem VAT w dniu jej otrzymania.
Jednakże co w przypadku podatników zwolnionych podmiotowo z VAT albo sprzedających towary lub usługi korzystające ze zwolnienia przedmiotowego z VAT?
Z pomocą przychodzi tutaj art. 106b ust. 2 ustawy o VAT ale nie tylko.
ISTOTNE:
Podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej z opodatkowania podatkiem VAT.
Dotyczy to zarówno sprzedaży zwolnionej przedmiotowo z VAT oraz sprzedaży prowadzonej przez podatnika zwolnionego podmiotowo z VAT.
W tym miejscu warto dodać jeszcze jedno. Kiedy sprzedawca jest zobowiązany wystawić fakturę w przypadku żądania nabywcy? Okoliczności te przedstawiono w poniższej tabeli.
| Żądanie nabywcy co do wystawienia faktury przez sprzedawcę | |
| Rodzaj zdarzenia | Uszczegółowienie |
| Sprzedaż towarów lub usług dokonanej przez polskiego przedsiębiorcę, na rzecz: innego podatnika podatku VAT (podatku od wartości dodanej), lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem | Sprzedaż dla której obowiązek opodatkowania VAT powstaje w dacie wystawienia faktury |
| Sprzedaż towarów i świadczenia usług rozliczanych w procedurach szczególnych względem VAT: VAT OSS – procedura unijna, VAT IOSS – procedura nieunijna | |
| Otrzymanie całości lub części zapłaty przed wykonaniem sprzedaży przez polskiego przedsiębiorcę na rzecz: innego podatnika podatku VAT (podatku od wartości dodanej), lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem innego podatnika VAT spoza Polski – jeżeli obowiązek wystawienia faktury nie wynika z powyższej. sytuacji, z wyjątkiem | Przypadku, gdy zapłata dotyczy sprzedaży: dla której obowiązek opodatkowania VAT powstaje w dacie wystawienia faktury niektórych towarów dokonywanych na rzecz podatnika ułatwiającego dostawy towarów oraz przez tego podatnika, towarów i świadczenia usług rozliczanych względem VAT przy pomocy procedur szczególnych VAT OSS oraz VAT IOSS, na odległość towarów importowanych, rozliczanej w procedurze szczególnej SOTI |
| Wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów | |
| Sprzedaż zwolniona z opodatkowania podatkiem VAT | Z zastrzeżeniem sytuacji zwolnienia z obowiązku wystawiania faktur przez: rolnika ryczałtowego w zakresie prowadzonej działalności rolniczej dostarczającego produkty rolne, rolnika ryczałtowego w przypadku wykonywania przez niego usług rolniczych na rzecz podatników podatku VAT, którzy rozliczają ten podatek |
| jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty | |
Podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej z opodatkowania podatkiem VAT.
Niemniej ustawodawca zobligował przedsiębiorcą korzystającego ze zwolnienia z VAT do wystawienia faktury sprzedaży potwierdzającej otrzymaną zaliczkę jeżeli żądanie jej wystawienia nabywca zgłosi w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym otrzymano tę zaliczkę.
