Opublikowano: 2024-05-27

Niemal wszyscy przedsiębiorcy użytkują różnego rodzaju pojazdy samochodowe w swoich firmach.

Tytułem prawnym do użytkowania jest nie tylko faktura, umowa zakupu ale też i leasing, najem czy dzierżawa.

Powstaje zatem pytanie – w jakich sytuacjach przedsiębiorca powinien prowadzić kilometrówkę dla celów PIT a w jakich dla celów VAT?

Kilometrówka dla celów PIT

W aktualnym stanie prawnym nie jest wymagane aby przedsiębiorca prowadził kilometrówkę dla celów PIT.

Niestety skutkiem tego było wprowadzenie wielu innych rozwiązań w miejsce kilometrówki przedsiębiorcy. Rozwiązania te poszły w kierunku ograniczenia możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów – wydatków na eksploatację samochodów osobowych.

Kosztem uzyskania przychodu jest 20% wydatków eksploatacyjnych z tytułu używania samochodu osobowego (oraz składek na ubezpieczenie takiego samochodu), który jest własnością podatnika prowadzącego działalność gospodarczą i nie jest środkiem trwałym w tej działalności ale też jest faktycznie wykorzystywany także do celów związanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika.

W przypadku samochodów osobowych innych niż powyżej prawodawca dopuszcza ujęcie 25% wydatków eksploatacyjnych z tytułu używania samochodu osobowego.

Zatem brak kilometrówki dla celów PIT przedsiębiorcy ale jednocześnie niewielki procent wydatków eksploatacyjnych możliwy do ujęcia w kosztach uzyskania przychodów.

Niemniej kilometrówka dla celów PIT wciąż pozostaje dokumentem uzasadniającym poniesienie przez pracownika ustawowych kosztów limitowych lub rzeczywistych dotyczących używania samochodu osobowego będącego własnością tego pracownika. Zatem w przypadku użytkowania prywatnych samochodów osobowych pracowników na cele firmowe pracodawcy kilometrówka dla celów PIT wciąż pozostaje w zastosowaniu.

Kilometrówka dla celów VAT

Zupełnie odmiennie od kilometrówki PIT przedsiębiorcy funkcjonuje nadal i jest w użyciu tzw. kilometrówka VAT.

Czynny podatnik VAT ma prawo do odliczenia 50% podatku VAT naliczonego z faktur za zakup czy za wydatki eksploatacyjne samochodu osobowego jeżeli używa go do działalności i jednocześnie prywatnie (a więc w sposób mieszany).

Podatnik może odliczać 100% VAT naliczonego z faktur za zakup czy za wydatki eksploatacyjne samochodu osobowego jeżeli ten samochód wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika.

ISTOTNE:

Pojazd samochodowy uznany za samochód osobowy dla celów VAT to pojazd samochodowy o masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 ton (także ten, który nie spełnia wymogów dodatkowego badania technicznego).

ISTOTNE:

Pamiętając o art. 86a ust. 4 ustawy o VAT Pojazdy samochodowe są uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, jeżeli:

1. sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub
2. konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne.

Ewidencja dla celów VAT obligatoryjnie prowadzona jest zatem wtedy kiedy podatnik chce odliczać 100% podatku VAT naliczonego od faktur za zakupu i za wydatki eksploatacyjne samochodu osobowego. Należy jednak dodać, iż poza tą ewidencją podatnik ma obowiązek:

1. zgłosić do urzędu skarbowego za pomocą formularza VAT-26 samochód osobowy w stosunku do którego podatnika ma zamiar odliczać 100% podatku VAT naliczonego z faktur za zakupu i za wydatki eksploatacyjne danego samochodu osobowego,
2. ustalić i stosować zasady używania tego samochodu osobowego wykluczające użytek prywatny.

Obowiązkowe elementy ewidencji kilometrów VAT
Lp.	Dane
1.	Numer rejestracyjny pojazdu samochodowego
2.	Dzień rozpoczęcia i zakończenia prowadzenia ewidencji
3.	Stan licznika przebiegu pojazdu samochodowego na dzień rozpoczęcia prowadzenia ewidencji, na koniec każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji
4.	Wpis osoby kierującej pojazdem samochodowym dotyczący każdego wykorzystania tego pojazdu, obejmujący: kolejny numer wpisu, datę i cel wyjazdu, opis trasy (skąd – dokąd), liczbę przejechanych kilometrów, imię i nazwisko osoby kierującej pojazdem – potwierdzony przez podatnika na koniec każdego okresu rozliczeniowego w zakresie autentyczności wpisu osoby kierującej pojazdem, jeżeli nie jest ona podatnikiem
5.	Liczbę przejechanych kilometrów na koniec każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji

Zatem ewidencja dla celów VAT odnosi się wyłącznie do samochodów uznanych za osobowe a podatnik m.in. prowadząc ją będzie mógł odliczać 100% podatku VAT naliczonego z faktur za zakup i za wydatki eksploatacyjne dotyczącego tego samochodu.

ISTOTNE:

Kilometrówka dla celów VAT odnosi się do samochodów uznanych za osobowe (o masie całkowitej do 3,5 ton) jeżeli podatnik chce odliczać 100% podatku VAT od:

1. nabycia (także w ramach importu) i eksploatacji samochodu osobowego będącego środkiem trwałym w firmie,
2. kosztów eksploatacji samochodu osobowego nie będącego środkiem trwałym w firmie a używanego na podstawie umowy najmu, leasingu, dzierżawy bądź innej o podobnym charakterze.

W przypadku nie zgłoszenia osobówki do urzędu skarbowego, nieprowadzenia ewidencji kilometrów VAT i stosowaniu zasad wykluczających użytek prywatny podatnik:

1. odlicza 50% podatku VAT z faktur za zakup i za wydatki eksploatacyjne samochodu osobowego oraz
2. w kosztach może ująć 75% z faktur dotyczących wydatków eksploatacyjnych samochodu osobowego.

Brak wypełnienia zasad dla 100% odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur za zakup i za wydatki eksploatacyjne samochodu osobowego ustawodawca uważa za wykorzystywanie samochodu do celów mieszanych (do działalności i na użytek prywatny). Poza 50% odliczeniem VAT w kosztach podatnik może ująć tylko 75% z faktur dotyczących wydatków eksploatacyjnych samochodu osobowego jeżeli taki samochód:

1. jest środkiem trwałym w firmie,
2. jest używany na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu.

W pozostałych przypadkach jak wyżej wyjaśniono 20% albo 25%.

Końcowo warto wspomnieć, iż kilometrówki VAT nie muszą prowadzić czynni podatnicy VAT, którzy nabędą lub użytkują na postawie umowy najmu, leasingu, dzierżawy bądź innej o podobnym charakterze:

1. pojazdy samochodowe powyżej 3,5 ton,
2. pojazdy samochodowe poniżej 3,5 ton ale spełniające warunki dodatkowego badania technicznego dla celu odliczania 100% VAT od nabycia oraz od wydatków eksploatacyjnych (także konstrukcyjnie uniemożliwiające użytek prywatny),
3. pojazdy samochodowe poniżej 3,5 ton używane do celów mieszanych (50% odliczenia VAT od nabycia oraz od wydatków eksploatacyjnych,
4. pojazdy samochodowe poniżej 3,5 ton przeznaczone do sprzedaży albo do odpłatnego przekazania do używania na podstawie umowy najmu, leasingu lub umowy o podobnym charakterze.