Podatnicy składając roczne zeznanie podatkowe poszukują sposobów na obniżenie podatku poprzez odliczenia ulg podatkowych. Jedną z możliwości zagwarantowanych w polskim prawie podatkowym jest sposobność odliczenia darowizn. Przepisy wyodrębniają kilka kategorii darowizn, stąd inne odliczenia przysługują liniowcom, ryczałtowcom i podatnikom na skali podatkowej. Poniżej przedstawiamy jakie darowizny można odliczyć w zależności od stosowanej formy opodatkowania.

Najmniejszy katalog darowizn odliczą podatnicy na liniówce

Podatnicy opodatkowani podatkiem liniowym 19% mogą odliczyć od dochodu tylko i wyłącznie darowizny przekazane na cele kształcenia zawodowego publicznym szkołom prowadzącym kształcenie zawodowe, o których mowa w art. 4 pkt 28a ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, oraz publicznym placówkom i centrom, o których mowa w art. 2 pkt 4 tej ustawy.

Publiczne szkoły prowadzące kształcenie zawodowe to szkoły prowadzące kształcenie w zawodach określonych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego, do których przyjmowane są osoby pełnoletnie i niepełnoletnie oraz szkoły artystyczne. Do szkół zawodowych zalicza się pięcioletnie technikum, trzyletnią branżową szkołę I stopnia, dwuletnią branżową szkołę II stopnia oraz szkołę policealną dla osób posiadających wykształcenie średnie lub wykształcenie średnie branżowe, o okresie nauczania nie dłuższym niż 2,5 roku. Z kolei publiczne placówki i centra to placówki kształcenia ustawicznego, centra kształcenia zawodowego oraz branżowe centra umiejętności, umożliwiające uzyskanie i uzupełnienie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych lub zmianę kwalifikacji zawodowych.

Odliczenie darowizn na cele kształcenia zawodowego stosuje się w przypadku gdy przedmiotem darowizny są materiały dydaktyczne lub środki trwałe, z wyjątkiem materiałów dydaktycznych lub środków trwałych, które nie są kompletne, zdatne do użytku lub są starsze niż 12 lat.

Odliczenie darowizn na w/w cele nie może przekroczyć 6% dochodu (art. 30c ust. 2 pkt 4 ustawy o PIT).

Pełen katalog darowizn do odliczenia przez ryczałtowców i podatników na skali

Podatnicy opodatkowani ryczałtem oraz podatnicy na skali mogą odliczać od przychodu/dochodu wszystkie darowizny wymienione w ustawie o PIT w art. 26 ust. 1 pkt 9. Możliwość odliczenia darowizn u ryczałtowców wynika z bezpośredniego odesłania do przepisów ustawy o PIT (art. 11 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym osiąganym przez niektóre osoby fizyczne).

Oprócz opisanych w poprzednim podrozdziale darowizn na cele kształcenia zawodowego, podatnicy mogą dodatkowo odliczyć darowizny na cele:

• określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego, organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy, lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele (odliczenie darowizn na rzecz organizacji spoza Polski wymaga spełnienia dodatkowych obowiązków dokumentacyjnych),
• kultu religijnego,
• krwiodawstwa realizowanego przez honorowych dawców krwi na podstawie ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi, w wysokości iloczynu kwoty rekompensaty określonej przepisami wydanymi na podstawie art. 11 ust. 2 tej ustawy i litrów oddanej krwi lub jej składników,
• określone w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie (Dz. U. poz. 1551 oraz z 2023 r. poz. 1688).

Odliczenie darowizn limitowane jest do wysokości 6% przychodu lub dochodu w zależności od formy opodatkowania pod warunkiem, że ich wartość nie została zaliczona do kosztów uzyskania przychodów lub odliczona w ramach innej formy opodatkowania.

W zakresie pierwszej grupy darowizn wyjaśnić należy, że odliczeniu podlegają darowizny nie tylko na rzecz beneficjenta wpisanego do rejestru organizacji publicznych (OPP). Formalny status OPP nie ma w tym przypadku znaczenia. Istotny jest cel oraz kategoria beneficjenta, której nie należy wiązać ze statusem OPP. Dla przykładu celami wymienionymi w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego jest działalność charytatywna, działalność wspomagająca rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości, czy pomocy społecznej. Z kolei beneficjentem są organizacje pozarządowe niedziałające w celu osiągnięcia zysku. Działalność pożytku publicznego może być prowadzona także przez m.in. kluby sportowe, spółdzielnie socjalne, stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego oraz osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego.

Dokumentowanie, wycena i sposób odliczenia darowizny

Przekazując darowiznę należy zadbać dodatkowo o jej właściwe udokumentowanie, aby uniknąć ewentualnych sporów z fiskusem. Oprócz obowiązku wykazania w zeznaniu podatkowym kwoty przekazanej darowizny, kwoty odliczenia i danych obdarowanego, należy dodatkowo zachować dowód wpłaty na rachunek płatniczy obdarowanego lub jego rachunek w banku, inny niż rachunek płatniczy.

W przypadku darowizn rzeczowych konieczne jest posiadanie dowodu, z którego wynikają dane identyfikujące darczyńcę oraz wartość przekazanej darowizny wraz z oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu. Wartość darowizn niepieniężnych należy szacować zgodnie z zasadą ceny rynkowej (art. 26 ust. 6 ustawy o PIT).

W przypadku darowizn na cele krwiodawstwa dokumentem uprawniającym do odliczenia jest zaświadczenie jednostki organizacyjnej realizującej zadania w zakresie pobierania krwi o ilości bezpłatnie oddanej krwi lub jej składników przez krwiodawcę.

Przedmiotem darowizn nie mogą być usługi!

Darowizny w związku z przeciwdziałaniem skutków wojennych na Ukrainie dokonane w 2023r. Przedłużenie a 2024 rok.

Rozliczając podatek dochodowy za 2023 rok można skorzystać z podwójnej preferencji podatkowej w związku z darowiznami na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy. Wartość darowizn może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów, a ponadto zostać odliczona od dochodu/przychodu w zeznaniu rocznym. W tym przypadku istotny jest również beneficjent darowizny. Może być nim m.in. jednostka samorządu terytorialnego, czy podmiot wykonujący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium Ukrainy działalność leczniczą lub działalność z zakresu ratownictwa medycznego.

Preferencja podatkowa w opisanym wyżej zakresie została przedłużona na 2024 rok (art. 52zo ustawy o PIT).

Autor- Łukasz Kluczyński