Ustawa z dnia 9 maja 2024 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw przeszła kompletną ścieżkę legislacyjną i 13 czerwca 2024r. weszła do porządku prawnego (Dz.U. 2024 poz. 863). Jednym z kluczowych założeń ustawy są tzw. „wakacje składkowe”, które mają stanowić dla przedsiębiorców ulgę w opłacaniu składek ZUS. Poniżej prezentujemy jej główne założenia.

Dzięki wakacjom składkowym przedsiębiorcy nie zapłacą składek za jeden miesiąc w roku kalendarzowym

Zasadniczą ideą omawianej ulgi jest zwolnienie przedsiębiorców z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe (pod warunkiem podlegania pod dobrowolne ubezpieczenie chorobowe) za jeden wybrany miesiąc kalendarzowy danego roku. Skorzystanie z preferencji możliwe jest wyłącznie poprzez wystosowanie wniosku przez płatnika co oznacza, że brak obowiązku opłacania składek nie będzie zautomatyzowany. Zwolnienie z obowiązku opłacania składek dotyczy wyłącznie wskazanych powyżej ubezpieczeń oraz funduszu pracy i funduszu solidarnościowego. Przedsiębiorcy będą bezwzględnie zobowiązani do opłacenia składki zdrowotnej.

Brak obowiązku opłacania składek za dany miesiąc nie ogranicza w żaden sposób działalności przedsiębiorcy jak np. podczas zawieszenia. Podczas korzystania z wakacji składkowych możliwe jest więc swobodne prowadzenie firmy co wynika m.in. z uzasadnienia do projektu ustawy. Co również istotne, składki za miesiąc objęty zwolnieniem finansowane będą z budżetu państwa. Skorzystanie z wakacji składkowych nie pozbawi więc przedsiębiorcy prawa do ubezpieczenia chorobowego lub wypadkowego, czy też przypisu składek na poczet przyszłej emerytury/renty. Mówiąc w skrócie, uprawnienie do ewentualnych świadczeń pozostanie bez uszczerbku dla płatnika. Podstawę wymiaru składek za miesiąc objęty zwolnieniem stanowić będzie najniższa dla danego ubezpieczenia podstawa w ramach danego kodu ubezpieczenia (duży ZUS, preferencyjny ZUS lub mały ZUS plus).

ISTOTNE:

Od przychodu/dochodu odliczyć można składki zapłacone, stąd składki objęte zwolnieniem nie będą pomniejszać przychodu/dochodu podatnika.

Pierwsze wakacje składkowe dopiero pod koniec roku

Uchwalenie ustawy w czerwcu 2024r. niestety nie uprawnia do wnioskowania o wakacje składkowe od razu z uwagi na art. 9 ustawy zmieniającej, który stanowi, że ustawa wchodzi w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 4 miesięcy od dnia ogłoszenia (poza jednym przepisem, który jest nieistotny dla omawianego zagadnienia). Skuteczne wnioskowanie o zwolnienie ze składek możliwe jest dopiero w listopadzie 2024r. w zakresie składek za grudzień 2024r.

Zgodnie z przepisami ustawy, wniosek składa się w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc, za który płatnik ma być objęty zwolnieniem. W grudniu 2024r. możliwe będzie więc wnioskowanie o zwolnienie z opłacania składek za styczeń 2025r.

Zwolnienie ze składek tylko dla mikroprzedsiębiorców i to pod pewnymi warunkami

Preferencja w postaci zwolnienia z obowiązku opłacania składek ZUS obwarowana jest kilkoma warunkami. Przede wszystkim z ulgi mogą skorzystać mikroprzedsiębiorcy, którzy w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku zgłaszali do ubezpieczeń emerytalnych, rentowych i wypadkowego lub ubezpieczenia zdrowotnego nie więcej niż dziesięciu ubezpieczonych. Ponadto zwolnienie przewidziane jest wyłącznie dla przedsiębiorców prowadzących działalność o której mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, tj. dla przedsiębiorców prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych. Z wakacji składkowych nie skorzystają więc twórcy/artyści, podmioty prowadzące działalność w ramach wolnych zawodów, czy też wspólnicy jednoosobowych spółek z o.o. oraz wspólnicy, akcjonariusze, czy komplementariusze innych spółek. Ponadto płatnik musi spełnić pozostałe warunki ustawowe do których zalicza się:

• limit przychodów: w ostatnich 2 latach kalendarzowych poprzedzających rok złożenia wniosku lub w co najmniej jednym roku z 2 ostatnich lat kalendarzowych poprzedzających rok złożenia wniosku roczny przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej nie przekroczył równowartości w złotych 2 milionów euro,
• niewykonywanie usług dla byłego pracodawcy: ze zwolnienia może skorzystać ubezpieczony, który w roku kalendarzowym poprzedzającym rok złożenia wniosku oraz w okresie od początku roku kalendarzowego złożenia wniosku do dnia złożenia tego wniosku nie wykonywał pozarolniczej działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego w roku kalendarzowym rozpoczęcia działalności gospodarczej lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej;
• podleganie pod ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku.

Wnioski mogą być składane wyłącznie w formie dokumentu elektronicznego za pośrednictwem profilu informacyjnego PUE ZUS.

ISTOTNE:

Zwolnienie z obowiązku opłacania składek dotyczy wyłącznie składek przedsiębiorcy (wakacje składkowe nie dotyczą składek opłacanych za pracowników/zleceniobiorców).

Oświadczenia i załączniki niezbędne do prawidłowego złożenia wniosku

Oprócz podstawowych danych niezbędnych do skutecznego złożenia wniosku takich jak dane identyfikacyjne, czy wskazanie miesiąca, który ma być objęty zwolnieniem konieczne będzie złożenie dodatkowych oświadczeń zakresie:

• spełnienia warunków, które zostały wskazane w poprzednim podrozdziale (tj. liczba ubezpieczonych, warunek przychodowy, oświadczenie o niewykonywaniu pracy dla byłego pracodawcy) oraz
• pomocy de minimis jaką przedsiębiorca otrzymał w okresie 3 lat poprzedzających dzień złożenia wniosku (w postaci zaświadczeń), albo oświadczenie o wielkości tej pomocy otrzymanej w tym okresie, albo oświadczenie o nieotrzymaniu takiej pomocy w tym okresie oraz innych informacji niezbędnych do udzielenia pomocy de minimis.

Powyższe oświadczenia składane będą pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

Reasumując do wniosku o zwolnienie z obowiązku opłacania składek niezbędne będzie dołączenie dość rozbudowanego załącznika dotyczącego pomocy de minimis, którą jest np. jednorazowa amortyzacja limitowana kwotą 50 000 euro. Ponadto skorzystanie ze zwolnienia będzie wiązało się z obowiązkiem prawidłowego zadeklarowania składek ZUS na deklaracji rozliczeniowej jako składki finansowane przez budżet państwa. Płatnicy muszą więc dodatkowo zwrócić uwagę na odmienny niż zazwyczaj sposób raportowania składek ubezpieczeniowych w deklaracji DRA/RCA.

Autor Łukasz Kluczyński