Opublikowano: 2024-08-11

W Polsce bardzo wielu podatników korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT. To oznacza, że prowadzona sprzedaż w ramach działalności nie jest dodatkowo opodatkowana podatkiem VAT z uwagi właśnie na zwolnienie z VAT.

Nic jednak nie stoi na przeszkodzie aby podatnik zwolniony z VAT mógł kupić towar od kontrahenta z UE.

Podatnik zwolniony z VAT

Czynny podatnik VAT to przedsiębiorca, który dokonał rejestracji do VAT. Od momentu rejestracji (niekiedy wcześniej) sprzedaż prowadzona w ramach prowadzonej działalności jest opodatkowana podatkiem VAT.

Z kolei podatnik zwolniony z VAT to podatnik, którego sprzedaż jest zwolniona z opodatkowania podatkiem VAT z powodu:

1. nieprzekroczenie rocznego obrotu 200.000 zł (zwolnienie podmiotowe),
2. wykonywanie sprzedaży wyłącznie zwolnionej z VAT (zwolnienie przedmiotowe).

Sprzedaż realizowana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej przez podatnika zwolnionego z VAT (z ww. powodów) nie jest opodatkowana podatkiem VAT. Korzysta ona ze zwolnienia z VAT.

Podatnik zwolniony z VAT nie opodatkowuje prowadzonej sprzedaży podatkiem VAT ale i nie ma prawa do odliczenia VAT od faktur za wydatki firmowe.

ISTOTNE:

Należy podkreślić, iż w art 113 ust. 13 ustawy o VAT ustawodawca wskazał rodzaje sprzedaży, które już od pierwszej takiej sprzedaży będą podlegały opodatkowaniu VAT. W takim wypadku nastąpi utrata prawa do zwolnienia z VAT.

Jeżeli więc podatnik zwolniony z VAT posiada takie ograniczenia to czy może kupić towar od kontrahenta z UE czyli dokonać wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów?

Podatnik zwolniony z VAT ma wybór

Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów to nabycie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

WNT wystąpi gdy nastąpiło przemieszczenie towarów na skutek ich wysyłki lub transportu na terytorium jednego państwa członkowskiego innego niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu.

Transport lub wysyłka towarów może nastąpić przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz.

ISTOTNE:

Zgodnie z art 10 ust. 1 pkt 2 lit. b, c ustawy o VAT transakcja WNT nie wystąpi w przypadku gdy dotyczy towarów nabywanych przez:

1. podatników, którzy wykonują jedynie czynności inne niż opodatkowane podatkiem VAT (nieopodatkowane VAT, zwolnione z VAT) i którym nie przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przy nabyciu towarów i usług,
2. podatników zwolnionych podmiotowo z VAT.

– jeżeli całkowita wartość wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów na terytorium kraju nie przekroczyła w trakcie roku podatkowego kwoty 50.000 zł.

Podatnik zwolniony z VAT podmiotowo bądź przedmiotowo nie ma obowiązku wykazywać WNT jeżeli całkowita wartość wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów na terytorium RP nie przekroczyła w trakcie roku podatkowego kwoty 50.000 zł.

Co to oznacza?

Podatnik zwolniony z VAT podmiotowo bądź przedmiotowo wykazuje:

1. dobrowolnie WNT nawet gdy wartość wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów na terytorium RP nie przekroczyła w trakcie roku podatkowego kwoty 50.000 zł,
2. obowiązkowo WNT gdy wartość wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów na terytorium RP przekroczyła w trakcie roku podatkowego kwoty 50.000 zł.

Gdzie wykazać?

Obowiązkowe zgłoszenie VAT-R

Podatnik zwolniony z VAT będzie zobligowany do wykazania zakupu towaru od kontrahenta z UE (WNT) jeżeli wartość danego WNT dokonana przez tego podatnika zwolnionego z VAT:

1. nie przekroczyła w trakcie roku podatkowego kwoty 50.000 zł ale podatnik dobrowolnie chce wykazać dane WNT,
2. przekroczyła w trakcie roku podatkowego kwoty 50.000 zł.

Podatnik zwolniony z VAT, który będzie dokonywał transakcji WNT oraz chce dobrowolnie lub musi obowiązkowo wykazać dany WNT – ma obowiązek wpierw zarejestrować się do przeprowadzania transakcji unijnych m.in. typu WNT za pomocą formularza VAT-R.

W formularzu tym poza podstawowymi danymi musi w tabeli C3 – INFORMACJE DOTYCZĄCE WYKONYWANIA TRANSAKCJI WEWNĄTRZWSPÓLNOTOWYCH zaznaczyć kwadrat nr 66 – podatnik niepodlegający obowiązkowi rejestracji jako podatnik VAT czynny lub osoba prawna niebędące podatnikiem w rozumieniu art. 15 ustawy będzie dokonywał lub dokonuje wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów.

Powyższa opcja oznacza, iż podatnik zwolniony z VAT rejestruje się jako podatnik VAT-UE czyli do przeprowadzania transakcji unijnych konkretnie WNT.

Niesie to za sobą konsekwencje wykazywania takiego WNT w deklaracji VAT-8 oraz w informacji podsumowującej VAT-UE.

ISTOTNE:

Zaznaczenie przez podatnika zwolnionego w formularzu VAT-R opcji (kwadrat nr 66), iż będzie dokonywał lub dokonuje wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów powoduje, że będzie miał obowiązek co miesięcznego składania deklaracji VAT-8.

Nawet zerowej a więc nawet gdy WNT nie wystąpi za dany miesiąc za który składa deklarację VAT-8.

Ponadto będzie miał obowiązek zapłaty podatku VAT należnego od każdej dokonanej transakcji WNT a więc zakupu towaru od kontrahenta z UE.

Dodatkowo za miesiąc w którym podatnik zwolniony z VAT dokona WNT będzie miał obowiązek złożenia informacji podsumowującej VAT-UE. Nie ma obowiązku składania zerowych informacji podsumowujących VAT-UE. Można jednak składać je dobrowolnie.

Na koniec warto przypomnieć, że podatnik zwolniony z VAT podmiotowo bądź przedmiotowo nie mają obowiązku wykazywać WNT jeżeli całkowita wartość dokonanego przez nich WNT (towary są transportowane z UE a ich krajem przeznaczania jest Polska) nie przekroczyła w trakcie roku podatkowego kwoty 50.000 zł.

Jeżeli jednak podatnik zwolniony z VAT przekroczy kwotę 50.000 zł dotyczącą transakcji WNT, wówczas podatnik ma obowiązek wykazać WNT od momentu przekroczenia kwoty ww. limitu.

Trzeba wspomnieć, iż limit ten nie odnosi się do transakcji zakupu nowych środków transportu lub wyrobów akcyzowych. Wtedy od pierwszego takiego zakupu podatnik musi wykazać WNT i powinien zarejestrować się przed tym zakupem jako podatnik VAT-UE.

Do wartości limitu 50.000 zł nie wlicza się:

1. podatku od wartości dodanej (VAT),
2. wartości WNT zakupionych nowych środków transportu lub wyrobów akcyzowych.

ISTOTNE:

Podatnicy zwolnieni z VAT korzystający z kwoty rocznego limitu 50.000 zł mogą jednak wybrać dobrowolnie opodatkowanie dokonanych zakupów jako WNT. W tym celu muszą złożyć oświadczenie o wyborze opodatkowania WNT przez podatnika zwolnionego z VAT właściwemu naczelnikowi skarbowemu.

Wybór przez podatnika zwolnionego z VAT opodatkowania zakupów towarów z UE tak jak WNT obowiązuje przez 2 kolejne lata, licząc od dnia dokonania WNT, dla którego dokonano takiego wyboru.

Co ważne podatnicy zwolnieni z VAT i korzystający z limitu 50.000 zł, którzy wybrali opodatkowanie zakupów towarów z UE tak jak WNT mogą znów skorzystać z limitu 50.000 zł, jeżeli zawiadomią na piśmie naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z opodatkowania dokonanego WNT przed początkiem miesiąca, w którym rezygnują z opodatkowania, nie wcześniej jednak niż po upływie terminu 2 kolejnych lat licząc od dnia dokonania WNT, dla którego dokonano takiego wyboru.