Amortyzacja lokali i budynków mieszkalnych, to temat, który jeszcze długo będzie przedmiotem licznych interpretacji i wyroków sądowych, bowiem podatnicy, którzy przyjęli środki trwałe do użytkowania przed zmianą przepisów, tj. przed 1 stycznia 2022r. zostali pozbawieni dalszej amortyzacji.

W jednym z wpisów na naszym blogu (https://www.taxe.pl/blog/1872/amortyzacja-mieszkan-czy-nadal-bedzie-mozliwa-korzystny-wyrok-wsa/) przedstawialiśmy korzystny wyrok WSA, w którym jednoznacznie stwierdzono niekonstytucyjność przepisu w związku z naruszeniem interesów podatników w toku. Inaczej rzecz ujmując podatnicy zgodnie z konstytucyjną zasadą ochrony praw nabytych powinni mieć możliwość pełnego zamortyzowania lokali mieszkalnych przyjętych do użytkowania przed 1 stycznia 2022r. Choć stanowisko organów podatkowych jest nadal z reguły niekorzystne, to dalej pojawiają się pozytywne dla podatników wyroki sądów.

Amortyzacja lokalu mieszkalnego służącego jako biuro/siedziba spółki może być kosztem

Sąd administracyjny, a konkretnie WSA we Wrocławiu, w wyroku z dnia 9 maja 2024r., sygn. I SA/Wr 960/23, uchylił niekorzystną dla podatnika interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDWL.4011.64.2023.1.WS z dnia 2 października 2023r. Przedmiotem sporu była amortyzacja lokalu mieszkalnego wykorzystywanego przez spółkę jako biuro.

Dyrektor KIS zgodnie z przyjętym sposobem procedowania stwierdził, iż podatnik nie ma prawa do amortyzacji lokalu mieszkalnego od 1 stycznia 2023r., pomimo, iż lokal mieszkalny został zakupiony i wprowadzony do ewidencji środków trwałych jeszcze przed zmianą przepisów. Inaczej rzecz ujmując Krajowa Informacja Skarbowa bez względu na stan faktyczny, zawsze odmawia prawa do amortyzacji lokali mieszkalnych.

Wnioskodawca odwołał się nie tylko do konstytucyjnej zasady interesów w toku, ale dodatkowo oparł się o uzasadnienie do projektu ustawy zmieniającej (druk sejmowy nr 1532), gdzie argumentem do zmiany przepisów miało być ograniczenie zjawiska inwestowania w nieruchomości mieszkalne w celu osiągania dochodu pasywnego i podwójnej preferencji w podatku PIT (amortyzacja lokalu plus sprzedaż bez podatku po upływie 5 lat). Zdaniem wnioskodawcy wprowadzenie zakazu amortyzacji lokali mieszkalnych miało na celu zwiększenie dostępności mieszkań poprzez zniechęcenie do inwestowania w mieszkania na wynajem.

Zdaniem sądu zakaz amortyzacji dotyczy jedynie sytuacji, w której lokal mieszkalny jest wynajmowany. Zwrócił też uwagę na konstytucyjną zasadę ochrony praw nabytych

Podatnik zaskarżył przytoczoną wyżej interpretację indywidualną. Sąd podzielił stanowisko wnioskodawcy, uznając m.in., że „Tym samym jak najbardziej uprawnione jest stanowisko skarżącego, który podnosi iż wyłączenie możliwości dokonywania odpisów amortyzacyjnych nie znajdzie zastosowania w okolicznościach takich jak przedstawione we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, a zatem w sytuacji gdy nabyty przed dniem 1 stycznia 2022 r. lokal mieszkalny służy prowadzonej działalności gospodarczej będąc siedzibą spółki i pełniąc jedynie funkcje biurowe.”

WSA dodatkowo zwrócił uwagę na naruszenie konstytucyjnej zasady ochrony praw nabytych w sposób szczególny podkreślając, że podatnicy wykorzystujący lokale mieszkalne jako np. biura, zostali pozbawieni możliwości rozpoznawania kosztów w postaci odpisów amortyzacyjnych. Sąd trafnie zauważył, że „Przepis wprowadzony został jedynie w celach fiskalnych, a te w sytuacji gdy godzą w zasadę ochrony praw nabytych, winny im ustępować. W niniejszym przypadku nie występuje żadna z przesłanek uzasadniających uznanie, że można zastosować wyjątek i pozbawić podatników nabytego przez nich prawa do dokonywania odpisów amortyzacyjnych przez określoną liczbę lat w przyszłości.”

Kolejny wyłom w orzecznictwie – sąd zezwala na amortyzację inwestycji w obcych lokalach mieszkalnych

Innym przykładem uchylenia interpretacji indywidualnej na gruncie amortyzacji lokali mieszkalnych jest wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 23 kwietnia 2024r., sygn. I SA/Rz 88/24, uchylający interpretację indywidualną sygn. 0111-KDIB2-1.4010.527.2023.1.DD z dnia 30 listopada 2023 roku.

Wnioskodawcą była spółka utworzona przez gminę, wynajmująca mieszkania należące do gminy. Rolą spółki było m.in. administrowanie nieruchomościami, a także ich utrzymywanie, remontowanie i modernizowanie. W związku z powyższym, część robót została zakwalifikowana jako inwestycje w obcych środkach trwałych. Choć na gruncie ustaw o podatkach dochodowych inwestycja w obcym środku trwałym jest kategoryzowana odrębnie od amortyzacji środka trwałego będącego własnością podatnika, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał stanowisko wnioskodawcy za nieprawidłowe. Argumentacja oparta była na tezie, zgodnie z którą, skoro podatnik będący właścicielem lokalu mieszkalnego nie może dokonywać jego amortyzacji, to tym bardziej „zasadnym jest przyjęcie, że amortyzacji nie podlegają również nakłady inwestycyjne poniesione przez podatnika niebędącego właścicielem takiego budynku/lokalu mieszkalnego.”

Wnioskodawca odwołał się do sądu, który uchylił zaskarżoną interpretację i zgodził się ze stanowiskiem podatnika, zgodnie z którym, inwestycje w obcych środkach trwałych stanowią odrębną kategorię składników majątku i nie należy ich utożsamiać ze środkami trwałymi stanowiącymi własność lub współwłasność podatnika. Sąd ponadto podkreślił, że przepisy zakazujące dokonywania amortyzacji zwłaszcza wydatków już poniesionych przez przedsiębiorców, które są w trakcie ich amortyzowania muszą być wykładane ściśle z uniknięciem wykładni rozszerzającej oraz uwzględnić zasadę ochrony interesów w toku.

Ostatecznie wątpliwości może rozwiać Trybunał Konstytucyjny

Przytoczone powyżej wyroki sądów, wprost odnoszą się do zasady tzw. ochrony interesów w toku i dotyczą specyficznych stanów faktycznych. Nie stanowią one jednak wiążącej wykładni dla innych sądów, organów podatkowych, czy też Dyrektora KIS. Choć wyroki te mają pozytywny wydźwięk dla podatników, kwestię amortyzacji lokali mieszkalnych może definitywnie rozstrzygnąć Trybunał Konstytucyjny.

Autor: Łukasz Kluczyński