Opublikowano: 2024-11-02

Podatnicy korzystają z samochodów osobowych na podstawie różnego rodzaju form prawnych.

Jednym z możliwości używania i pozyskania samochodu osobowego w firmie jest podpisanie umowy leasingu.

Niekiedy umowa leasingu będzie zawarta na samochód osobowy o wartości powyżej 150.000 zł. Jak będą wówczas wyglądać kwestie podatkowe ?

Co to jest umowa leasingu

Ustawa z dnia 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2024 r. poz. 1061) w art. 709¹ przedstawia umowę leasingu jako umowę na mocy której finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.

Umowa leasingu umożliwia zatem przekazanie przez leasingodawcę przedmiotu leasingu do użytkowania przez leasingobiorcę na określony czas, za określonym wynagrodzeniem i na pozostałych zidentyfikowanych w umowie warunkach (m.in. warunkach wykupu).

Należy podkreślić, iż minimalny okres umowy leasingu to 3 lata. Zdarza się, iż firmy leasingowe oferują nawet okres krótszy tzn. 2 lata jednakże wymagają znacznie większej kwoty opłaty wstępnej albo końcowej opłaty za wykup pojazdu.

W leasingu operacyjnym to użytkujący dokonuje opłaty wstępnej jak i ponosi koszty równych comiesięcznych rat leasingowych przez określony w umowie czas.

W racie tej zawarta jest zarówno wartość kapitałowa przedmiotu leasingu jak i odsetki. Do tej raty doliczony jest podatek VAT. Co ważne odpisów amortyzacyjnych dokonuje leasingodawca.

W leasingu finansowym użytkownik także dokonuje opłaty wstępnej niemniej wpłaca on po podpisaniu umowy całą wartość podatku VAT dotyczącego wartości przedmiotu leasingu. Oprócz podatku VAT może wpłacić także opłatę wstępną. Co istotne w tym typie leasingu to użytkownik wprowadza przedmiot leasingu do ewidencji środków trwałych i dokonuje odpisów amortyzacyjnych dokonuje leasingobiorca. Ponadto użytkownik opłaca także comiesięczną ratę leasingową na którą składają się jedynie odsetki (zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT).

Poza ww. rodzajami leasingu występuje także tzw. leasing zwrotny. Polega on na odkupieniu od właściciela (przedsiębiorcy) danego pojazdu samochodowego – środka trwałego po czym właściciel bierze w leasing operacyjny lub finansowy ten właśnie pojazd.

Samochód osobowy w działalności gospodarczej w podatku dochodowym od osób fizycznych

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 226 zwana dalej ustawą o PIT) wskazuje jednoznacznie, że samochodem osobowym na cele podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) jest pojazd samochodowy w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej (DMC) nieprzekraczającej 3,5 tony, konstrukcyjnie przeznaczony do przewozu nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą.

ISTOTNE:

W myśl art. 2 pkt 33 ustawy z dnia 20.06.1997 r – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2024 r. poz. 1251) pojazdem samochodowym jest pojazd silnikowy, którego konstrukcja umożliwia jazdę z prędkością przekraczającą 25 km/h; określenie to nie obejmuje ciągnika rolniczego.

Oczywiście samochodem osobowym na cele podatku dochodowego PIT nie będą pojazdy samochodowe o DMC przekraczającej 3,5 tony.

Natomiast samochodem osobowym nie są pojazdy samochodowe w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony zaprezentowane w poniższej tabeli:

Pojazdy samochodowe od DMC nieprzekraczającej 3,5 tony nie będące samochodami osobowymi
Typ pojazdu
Pojazd samochodowy	posiadający jeden rząd siedzeń, oddzielony od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowany do podrodzaju: wielozadaniowy, van lub z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków (na mocy przepisów o ruchu drogowym)
	posiadający kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu
	określony w przepisach wydanych na podstawie art. 86a ust. 16 ustawy o podatku od towarów i usług (czyli spełniający odrębne kryteria techniczne inne niż powyżej wskazane)
Pojazd specjalny	tylko w przypadku gdy z dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym wynika, że dany pojazd jest pojazdem specjalnym, i jeżeli spełnione są również warunki zawarte w odrębnych przepisach, określone dla następujących przeznaczeń: – agregat elektryczny/spawalniczy, – do prac wiertniczych, – koparka, koparko-spycharka, – ładowarka, – podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych, – żuraw samochodowy

Leasing samochodu osobowego o wartości powyżej limitu 150.000 zł – ustalanie wartości

Przedsiębiorcy niekiedy decydują się podpisanie umowy leasingu samochodu osobowego o wartości powyżej 150.000 zł. Muszą przy tym wiedzieć o konsekwencjach podatkowych takiej transakcji. O co dokładnie chodzi?

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 47a ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 226) kosztami uzyskania przychodu nie są opłaty wynikające z umowy leasingu samochodu osobowego, umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, z wyjątkiem opłat z tytułu składek na ubezpieczenie samochodu osobowego, w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej kwota 150.000 zł pozostaje do wartości samochodu osobowego będącego przedmiotem tej umowy.

ISTOTNE

Powyższy limit wartości 150.000 zł dotyczy wartości pojazdu wynikającej z umowy leasingu w części kapitałowej (nie dotyczy części odsetkowej) i obowiązuje w stosunku do:

• opłaty wstępnej leasingu,
• rat leasingowych,

– w części wyłącznie kapitałowej.

Trzeba jednak dodać, iż kwota limitu 150.000 zł będzie obliczana na różne sposoby w zależności od statusu VAT podatnika oraz sposobu użytkowania przedmiotu leasingu.

Ustalenie wartości pojazdu w zależności od statusu VAT leasingobiorcy i sposobu użytkowania przedmiotu leasingu – samochodu osobowego
Czynny podatnik VAT		Podatnik zwolniony z VAT
Użytkowanie tylko w działalności	Użytkowanie mieszane		Kwota brutto z umowy
Kwota netto z umowy	Kwota netto z umowy + 50% nieodliczalnego VAT

Ustalenie wartości przedmiotu leasingu jest potrzebne do jej porównania do limitu 150.000 zł w ujęciu proporcjonalnym. Tak więc do kosztów uzyskania przychodów leasingobiorca zaliczy tylko tą część opłaty wstępnej i każdej miesięcznej raty (w części dotyczącej spłaty wartości samochodu), która proporcjonalnie do ceny samochodu nie przekracza 150.000 zł.

Koszty dotyczące opłaty wstępnej leasingu, rat leasingowych liczonych od wartości samochodu powyżej limitu 150.000 zł nie będą bowiem stanowić kosztów uzyskania przychodów.

ISTOTNE:

Limit 150.000 zł ma zastosowanie tylko do części kapitałowej raty leasingowej, która stanowi spłatę wartości samochodu osobowego.

ISTOTNE:

W przypadku użytku mieszanego leasingowanego samochodu osobowego limit 150.000 zł:

1. ma zastosowanie do nieodliczonego podatku VAT (użytek mieszany leasingowego samochodu) od części kapitałowej raty leasingowej która będzie powiększać część kapitałową raty leasingowej,
2. nie ma zastosowania do części odsetkowej raty leasingowej a więc część odsetkowa będzie kosztem w całości a dodatkowo kosztem będzie nieodliczony podatek VAT od tej części raty odsetkowej w przypadku użytku mieszanego leasingowanego samochodu osobowego.

Przykład 1

Czynny podatnik VAT podpisał umowę leasingu o wartości 165.000 zł netto. Rata leasingowa będzie wynosić 4.200 zł netto i do tego 23% VAT (3.500 zł netto część kapitałowa i 23% VAT, 700 zł netto część odsetkowa i 23% VAT).

Samochód osobowy będący przedmiotem leasingu będzie użytkowany tylko w działalności (zgłoszono go do urzędu skarbowego poprzez formularz VAT-26, zaprowadzono ewidencję kilometrów VAT).

W związku z tym podatnik będzie miał prawo do odliczenia 100% podatku VAT z faktur od leasingodawcy jak i z faktur dotyczących wydatków eksploatacyjnych dotyczących tego samochodu.

Z uwagi na wartość samochodu powyżej limitu 150.000 zł podatnik obliczył proporcję:

(150.000 zł / 165.000 zł) x 100% = 90,91%

Proporcja ta pozwala obliczyć jaka kwota z opłaty wstępnej, rat leasingowych będzie stanowiło koszt uzyskania przychodu a ile koszt niepodatkowy.

Rata leasingowa z części kapitałowej 3.500 zł netto stanowiąca:

1. koszt podatkowy : 3.181,85 zł (3.500 zł x 90,91%),
2. koszt niepodatkowy : 318,15 zł (3.500 zł – 3.181,85 zł),

Rata leasingowa w części odsetkowej 700 zł netto stanowi w całości koszt uzyskania przychodu.

Łączna rata leasingowa stanowiąca koszt uzyskania przychodu wynosi 3.881,85 zł.

Część raty leasingowej nie stanowiącej koszt uzyskania przychodu wynosi 318,15 zł (dotyczy tylko części kapitałowej).

Przykład 2

Czynny podatnik VAT podpisał umowę leasingu o wartości 152.466,37 zł netto (170.000 zł netto + 50% nieodliczalnego VAT). Rata leasingowa będzie wynosić 4.800 zł netto (3.900 zł netto część kapitałowa i 23% VAT, 900 zł netto część odsetkowa i 23% VAT).

Samochód osobowy będący przedmiotem leasingu będzie użytkowany w działalności na cele firmowe i prywatnie. W związku z tym podatnik będzie miał prawo do odliczenia 50% podatku VAT z faktur od leasingodawcy jak i z faktur dotyczących wydatków eksploatacyjnych dotyczących tego samochodu. Pozostała wartość podatku VAT nie będzie podlegała odliczeniu a zatem będzie stanowiła koszt uzyskania przychodu.

Z uwagi na wartość samochodu powyżej limitu 150.000 zł podatnik obliczył proporcję:

(150.000 zł / 170.000 zł) x 100% = 88,24%

Proporcja ta pozwala obliczyć jaka kwota z opłaty wstępnej, rat leasingowych będzie stanowiło koszt uzyskania przychodu a ile koszt niepodatkowy.

Rata leasingowa z części kapitałowej 4.348,50 zł (3.900 zł netto + 50% VAT nieodliczalnego) będzie stanowić:

1. koszt podatkowy : 3.837,12 zł [(3.900 zł + 50% z VAT) x 88,24%],
2. koszt niepodatkowy : 511,38 zł (4.348,50 zł – 3.837,12 zł),

Rata leasingowa z części odsetkowej 900 zł netto + 50% VAT nieodliczalnego będzie stanowić:

1. koszt podatkowy : 1.003,50 zł (900 zł + 50% z VAT),
2. koszt niepodatkowy (tylko nieodliczony podatek VAT) : 103,50 zł (207 zł x 50%),

Łączna rata leasingowa stanowiąca koszt uzyskania przychodu wynosi 4.840,62 zł.

Część raty leasingowej nie stanowiącej koszt uzyskania przychodu wynosi 614,88 zł.

ISTOTNE:

Należy podkreślić, że wykup samochodu osobowego z leasingu spowoduje możliwość skorzystania z nowego limitu 150.000 zł.

Dzieje się tak dlatego, że limit 150.000 zł ograniczający ujęcie w kosztach wartości pojazdu powyżej kwoty 150.000 zł dotyczy odrębnie wartości pojazdu ustalanego:

• dla potrzeb leasingu – raty za leasing możliwe do ujęcia w kosztach firmy ograniczone do wartości samochodu osobowego do wartości 150.000 zł,
• dla potrzeb wykupu – odpisy amortyzacyjne możliwe do ujęcia w kosztach firmy ograniczone do wartości samochodu osobowego do wartości początkowej 150.000 zł.

Leasing samochodu osobowego o wartości powyżej limitu 150.000 zł – koszty eksploatacji i odliczenie VAT

Przedsiębiorcy ponoszą oczywiście także wydatki eksploatacyjne dotyczące używania w firmie na podstawie umowy leasingu samochodów osobowych o wartości powyżej 150.000 zł.

Niemniej w przypadku używania samochodów osobowych przewyższających ww. wartość wydatki eksploatacyjne ujmuje się na takich samych zasadach jak dla leasingowych samochodów osobowych o wartości niższej niż 150.000 zł.

Zatem podatnicy mają prawo ujmować wydatki dotyczące samochodów osobowych typu np. serwis i przeglądy, zakup paliwa, wymiana opon, oleju, płynów i wycieraczek, korzystanie z parkingów, autostrad i automyjni, zakup części zamiennych, inne.

Wydatki na eksploatację samochodu osobowego nie podlegają ww. limitowi 150.000 zł. Ograniczenia dotyczą więc poniższych aspektów:

1. przedsiębiorca ujmie w koszty 100% wydatków, jeśli korzysta z pojazdu wyłącznie w celach firmowych i prowadzi ewidencję jego przebiegu,
2. przedsiębiorca ujmie w koszty 75% wydatków jeżeli używa samochód na cele działalności ale i na cele osobiste. zarówno na potrzeby biznesowe, jak i prywatne, ma prawo uwzględniać w kosztach uzyskania przychodu maksymalnie 75% poniesionych wydatków eksploatacyjnych.

W przypadku kwestii odliczania podatku VAT od wydatków eksploatacyjnych dotyczących samochodu osobowego o wartości powyżej i poniżej 150.000 zł to są one takie same a więc przedsiębiorca – czynny podatnik VAT ma prawo do odliczenia podatku VAT w wysokości:

• 50% podatku VAT – jeśli używa samochodu jednocześnie w celach prywatnych oraz związanych z działalnością gospodarczą,
• 100% podatku VAT – jeśli korzysta z auta jedynie w celach służbowych, zgłosi je do urzędu skarbowego na wniosku VAT-26 i prowadzi ewidencję przebiegu.

Oczywiście przedsiębiorca użytkujący samochód osobowy w firmie na podstawie umowy leasingu będzie mógł zgodnie z powyższymi regułami odliczyć podatek VAT od opłaty wstępnej oraz rat leasingowych

ISTOTNE

Jeżeli rata leasingowa zawiera koszty eksploatacji samochodu osobowego to ograniczenie kosztów eksploatacji (75%) w przypadku użytku mieszanego stosuje się do tej części raty, która obejmuje koszty eksploatacji samochodu osobowego.

Leasing samochodu osobowego o wartości powyżej limitu 150.000 zł – słowo o ubezpieczeniu

Obowiązkowe ubezpieczenia typu OC czy NNW obejmujące samochód osobowy o wartości powyżej 150.000 zł używany w działalności na podstawie umowy leasingu – leasingobiorca ma prawo ująć w całości w kosztach uzyskania przychodów.

Natomiast dobrowolne ubezpieczenia (liczone od wartości) typu AC czy GAAP obejmujące samochód osobowy o wartości powyżej 150.000 zł używany w działalności na podstawie umowy leasingu – leasingobiorca ujmie do kosztów uzyskania przychodów tylko kwotę z ubezpieczenia AC czy GAAP pomnożoną przez proporcję limitu 150.000 zł do wartości samochodu osobowego przyjętej dla celów ubezpieczenia.