Opublikowano: 2024-11-04

Od 1 listopada 2024r. przedsiębiorcy mogą składać wnioski o wakacje składkowe. Ideę oraz zasady tej preferencji opisywaliśmy już na łamach naszego bloga w artykule pt. „Wakacje składkowe 2024 dla przedsiębiorców – czym są i jak z nich skorzystać”, więcej:
https://www.taxe.pl/blog/2180/wakacje-skladkowe-2024-dla-przedsiebiorcow-czym-sa-i-jak-z-nich-skorzystac/
Korzystanie z wakacji składkowych może wiązać się z pewnymi ryzykami, jeżeli przedsiębiorca złoży wniosek bez stosownej wiedzy i świadomości. Jakie zagrożenia mogą wynikać z nowej ulgi? – szczegóły poniżej!

Problem nr 1 – wakacje składkowe zawsze z najniższą podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne

Pierwszym istotnym ograniczeniem, który może przysporzyć niektórym płatnikom problemów jest fakt, że za miesiąc objęty wakacjami składkowymi, podstawę wymiaru składek stanowić będzie najniższa możliwa podstawa obowiązująca danego ubezpieczonego. Oznacza, to że w przypadku „dużego ZUSu” będzie to 4694,40 zł w 2024 roku, natomiast dla ZUSu preferencyjnego 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Z kolei dla „małego ZUS plus” ustalona w DRA2 podstawa na podstawie przychodu/dochodu. Podstawy nie pomniejsza się proporcjonalnie np. za czas choroby,.

Nie ma przy tym znaczenia, że dany płatnik deklarował wcześniej dobrowolnie wyższe podstawy. Okres objęty wakacjami składkowymi zawsze będzie rozliczony w oparciu o najniższą podstawę. Konsekwencją może być m.in. otrzymanie niższego świadczenia chorobowego/macierzyńskiego z ZUS, niespełnienie warunków do skorzystania z określonych programów np. Aktywny rodzic, czy też konieczność odprowadzenia wszystkich składek ZUS z zawartych poza działalnością gospodarczą umów zleceń (przykład nr 1 poniżej).

Przykład 1

Pan Andrzej korzystający z ZUSu preferencyjnego, opłaca dobrowolnie składki ZUS w wysokości 60% przeciętnego prognozowanego miesięcznego wynagrodzenia (czyli takie jak dla dużego ZUSu – podstawa 4694,40 zł). Powodem tego jest fakt, że Pan Andrzej poza działalnością gospodarczą zawiera umowy zlecenia, od których odprowadzana jest wyłącznie składka zdrowotna (zbieg tytułów do ubezpieczeń).

Pan Andrzej zdecydował się na skorzystanie z wakacji składkowych. Z uwagi na fakt, iż korzysta z ZUSu preferencyjnego, podstawę wymiaru składek za okres objęty zwolnieniem będzie stanowić kwota wynosząca 30% minimalnego wynagrodzenia, tj. 1272,60 zł. Powyższe sprawi, że w danym miesiącu z umów zlecenia zawartych poza działalnością gospodarczą Pan Andrzej będzie obowiązany odprowadzić pełne składki ZUS, z uwagi na to, że podstawa wymiaru składek była niższa od 60% przeciętnego wynagrodzenia.

Problem nr 2 – brak zapłaty składek społecznych oznacza brak możliwości pomniejszenia przychodu/dochodu o te składki

Kolejnym istotnym „minusem” skorzystania z nowej preferencji jest brak możliwości zaliczenia składek społecznych do kosztów uzyskania przychodów lub odliczenia składek od przychodów przy ryczałcie ewidencjonowanym, jeżeli nie zostały one zapłacone. Konsekwencje tego mogą być i w tym przypadku rozmaite:

• nieopłacone składki społeczne przy ryczałcie mogą spowodować przekroczenie progu 60 000 zł lub 300 000 zł i oznaczać konieczność dopłaty składki zdrowotnej w rocznym rozliczeniu. W przypadku drugiego progu dopłata może przekroczyć 6000 zł.,
• nieopłacone składki społeczne i fundusz pracy nie będą stanowić kosztów uzyskania przychodów, a tym samym dochód przedsiębiorcy stanowiący podstawę obliczenia podatku i składki zdrowotnej będzie wyższy. Jeżeli dany przedsiębiorca „wpada” w drugi próg podatkowy, traci na zasadach ogólnych 41% z tytułu braku możliwości odpisania w koszty zapłaconych składek (32% oszczędności na podatku i 9% oszczędności na składce zdrowotnej).

Przykład 2

Pani Alicja korzysta z ZUSu preferencyjnego. Zdecydowała się zawnioskować o wakacje składkowe i zaoszczędzi dzięki temu 408,16 zł. Pani Alicja z uwagi na nieprzewidziany wcześniej wzrost dochodów przekroczyła próg podatkowy 120 000 zł i opłaca podatek w wysokości 32%.

Pani Alicja nie zaliczy do kosztów uzyskania przychodów kwoty 408,16 zł i straci tym samym 167,35 zł (32% z 408,16 zł + 9% z 408,16 zł).

Realnie Pani Alicja na wakacjach składkowych zyska jedynie 240,81 zł i powinna tym samym rozważyć zasadność korzystania z ulgi wiążącej się z licznymi obowiązkami formalnymi.

Problem nr 3 – możliwość narażenia się na kary za składanie nieprawdziwych oświadczeń

Zwolnienie przedsiębiorcy z obowiązku opłacania składek społecznych i FP za dany miesiąc stanowi pomoc publiczną tzw. de minimis. Pomoc ta jest limitowana – 300 000 euro na 3 lata z pewnymi wyjątkami. Zdecydowana większość przedsiębiorców zmieści się w tym limicie, jednak złożenie wniosku o wakacje składkowe wymaga złożenia szeregu oświadczeń w zakresie pomocy de minims pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. To samo oświadczenie składa się przy potwierdzeniu spełnienia kryteriów dla skorzystania z wakacji składkowych (obrót, praca dla byłego pracodawcy).

Pomocna w tym przypadku będzie z pewnością ogólnodostępna w Internecie wyszukiwarka pomocy de minims, jednak i na tym gruncie występuje kilka niuansów. Po pierwsze konieczne jest posiadanie wiedzy w zakresie liczenia trzyletniego okresu korzystania z pomocy de minims, po drugie nie każda pomoc de minmis pojawi się w wyszukiwarce np. jednorazowa amortyzacja środków trwałych w ramach limitu 50 000 euro. Tutaj podatnik powinien samodzielnie wystosować wniosek do US, załączyć niezbędne dokumenty (m.in. dowód zakupu, czy ewidencję środków trwałych) i uzyskać stosowny wpis oraz zaświadczenie.

Biorąc pod uwagę stan faktyczny z przykładu nr 2, wykonywanie kolejnych dodatkowych czynności może doprowadzić do tego, że przedsiębiorca zlecający wykonywanie obowiązków na tym gruncie podmiotowi zewnętrznemu, wręcz straci na wakacjach składkowych.

Problem nr 4 – korekta do korekty, czyli „prostowanie” ewentualnych błędów związanych z nieprawidłowym wnioskiem, bądź koniecznością jego wycofania

Końcowo należy nadmienić, że wadą wakacji składkowych są niejasności związane z dokumentacją i obowiązkami formalnymi. Teoretycznie przedsiębiorca, który nie otrzyma „na piśmie” potwierdzenia o przyznanym zwolnieniu powinien najpierw złożyć deklarację w standardowym trybie, a dopiero później w trybie korekty zadeklarować finansowanie składek z budżetu Państwa. ZUS na stronie internetowej opublikował pytania i odpowiedzi do wakacji składkowych. Oto odpowiedź ZUS na pytanie o następującej treści:

Czy płatnik musi czekać na informację o rozstrzygnięciu wniosku RWS, aby złożyć deklaracje rozliczeniowe uwzględniające wakacje składkowe?

Dopiero po uzyskaniu pozytywnego rozstrzygnięcia płatnik ma obowiązek złożyć dokumenty uwzględniające wakacje składkowe. Jeżeli wniosek nie zostanie rozstrzygnięty przed terminem składania dokumentów rozliczeniowych za okres, za który płatnik zawnioskował o zwolnienie, ma obowiązek złożyć za ten okres komplet dokumentów z rozliczeniem składek na dotychczasowych zasadach. Po otrzymaniu zwolnienia płatnik złoży korektę dokumentów z rozliczonymi składkami wakacyjnymi.

Drugim powodem licznych korekt i związanego z tym stresu i poświęconego czasu mogą być niuanse, na które należy zwrócić uwagę analizując treść przepisów o wakacjach składkowych. Przykładem może być zagadnienie z pierwszego podrozdziału, mianowicie zapis, iż podstawę wymiaru składek stanowi zawsze najniższa obowiązująca danego ubezpieczonego podstawa. W praktyce oznacza, to, że minimalną podstawę należy zadeklarować także w przypadku np. ewentualnej choroby, gdzie standardowo składki są proporcjonalnie pomniejszane, gdy ubezpieczonemu przysługuje zasiłek.

Podsumowując, korzystając z wakacji składkowych należy szczegółowo przeanalizować zawiłości przepisów i sytuację przedsiębiorcy.

Autor: Łukasz Kluczyński