Przedsiębiorcy, którzy oferują pomoc dla powodzian mogą zastanawiać się czy istnieje możliwość podatkowego rozliczenia przekazanych darowizn. W poniższym artykule odniesiemy się zarówno do kwestii rozliczenia darowizn w kosztach podatkowych jak i możliwości odliczenia darowizn od podstawy opodatkowania.

Darowizny przekazane powodzianom a koszty podatkowe

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy PIT kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w  art. 23 ut. 1.

Z przepisu tego wynika zatem, że wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie są kosztami uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo – skutkowym z przychodami (tzn. wydatki takie są uzasadnione z ekonomicznego punktu widzenia, ponieważ w rezultacie ich poniesienia podatnik może oczekiwać zwiększenia swoich przychodów), w tym służą zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów. Co istotne również, muszą być to wydatki, dzięki którym podatnik może osiągnąć przychód podlegający opodatkowaniu.

Obowiązkiem podatnika, jako odnoszącego ewidentną korzyść z faktu zaliczenia określonych wydatków w poczet kosztów uzyskania przychodów, jest wykazanie związku pomiędzy poniesieniem kosztu a uzyskaniem przychodu.

Zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Jak z powyższego wynika, istotą darowizny jest bezpłatne świadczenie kosztem majątku darczyńcy. Aby uznać daną czynność za darowiznę, konieczne jest zatem wystąpienie dyspozycji majątkowej darczyńcy, prowadzące do zmniejszenia jego majątku.

Z charakteru umowy darowizny wynika, że wydatek ponoszony przez darczyńcę nie może być uznany za koszt uzyskania przychodu, ponieważ darowizna jest umową nieodpłatną, co oznacza, że darczyńca nie oczekuje niczego w zamian. Natomiast kosztami podatkowymi – zgodnie z ogólną zasadą są koszty poniesione w celu uzyskania przychodów. Wydatek na darowiznę nie jest ponoszony w celu osiągnięcia przychodów. Wydatek taki może być poniesiony jedynie celem dokonania przysporzenia majątkowego na rzecz obdarowanego. Tak też wskazał Dyrektor IS w Bydgoszczy z dnia 29.12.2010 r., nr ITPB3/423-591/10/PS.

Należy jednocześnie wskazać, że dla możliwości uznania danego wydatku za koszt podatkowy konieczne jest aby wydatek ten nie znajdował się w katalogu określonym w art. 23 ust. 1 ustawy PIT.

Stosownie zaś do treści art. 23 ust. 1 pkt 11 ustawy PIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów darowizn i ofiar wszelkiego rodzaju, z wyjątkiem dokonywanych między spółkami tworzącymi podatkową grupę kapitałową, a także wpłat na rzecz Polskiej Organizacji Turystycznej, z tym że kosztem uzyskania przychodów są koszty wytworzenia lub cena nabycia produktów spożywczych, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 16 ustawy o podatku od towarów i usług, przekazanych na rzecz organizacji pożytku publicznego, z przeznaczeniem wyłącznie na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez te organizacje.

WAŻNE

Wydatek poniesiony na zakup towarów przekazanych następnie w darowiźnie ofiarom powodzi nie spełnia warunku pozostawania w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Ponadto tego rodzaju wydatek został wprost wymieniony w przepisie jako wykluczony z katalogu kosztów podatkowych.

Możliwość odliczenia darowizny od podstawy opodatkowania

Dokonane darowizny mogą być odliczone od podstawy opodatkowania w ramach zeznania rocznego. Reguła ta dotyczy też podatników prowadzących działalność gospodarczą przy czym takie odliczenie możliwe jest wyłącznie przy zachowaniu warunków ustawowych.

Otóż jak podaje art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. a) ustawy PIT odliczeniu od podstawy opodatkowania podlegają darowizny przekazane na cele określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego, organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy, lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele, z zastrzeżeniem ust. 6e.

Podatnicy korzystający z odliczenia darowizn są obowiązani wykazać w zeznaniu rocznym kwotę przekazanej darowizny, kwotę dokonanego odliczenia oraz dane pozwalające na identyfikację obdarowanego (art. 26 ust. 6b ustawy PIT).

Jednocześnie jak wynika z treści art. 26 ust. 5 ustawy PIT łączna kwota odliczeń z tytułu przekazanych darowizn nie może przekroczyć w roku podatkowym kwoty stanowiącej 6% dochodu, z tym że odliczeniu nie podlegają darowizny poniesione na rzecz:

1) osób fizycznych;

2) osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, prowadzących działalność gospodarczą polegającą na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali, lub handlu tymi wyrobami.

W konsekwencji o ile darowizny na potrzeby dla powodzian podlegają odliczeniu od podstawy opodatkowania jeżeli są przekazywane a rzecz organizacji pożytku publicznego, a tyle darowizny przekazywane bezpośrednio osobom fizycznym czy też innym podmiotom (np. gminie czy urzędowi miasta) nie mogą zostać odliczone od podstawy opodatkowania.

WAŻNE

Przedsiębiorca, który ofiaruje pomoc dla osób fizycznych dotkniętych skutkami powodzi nie może tak przekazanej darowizny odliczyć od podstawy opodatkowania.

W związku z występującymi powodziami ustawodawca nie zdecydował się na dokonanie zmian w zakresie przepisów regulujących odliczenie darowizny od podstawy opodatkowania czy też możliwość uznania darowizny za koszt podatkowy. W tym zakresie obowiązują przepisy w dotychczasowym brzmieniu.