Nowością, która zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2025 roku będzie możliwość wyboru metody kasowej rozliczania podatku dochodowego od osób fizycznych. Poniżej zastanowimy się jakie korzyści niesie taka opcja rozliczenia oraz jakie warunki muszą być spełnione aby skutecznie wybrać kasowy PIT.

Metoda memoriałowa w podatku PIT

W obecnym stanie prawnym, w podatku dochodowym od osób fizycznych zasadą jest memoriałowy sposób ustalania przychodów z działalności gospodarczej. Oznacza to, że przychodem są kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Dla przedsiębiorcy przychód z działalności gospodarczej powstaje w dacie wystawienia faktury, wykonania usługi lub wydania towaru, niezależnie od tego, czy przedsiębiorca otrzymał należną mu zapłatę.

Ustawa PIT tylko w przypadku niektórych kategorii przychodów nakazuje stosować metodę kasową (np. odsetki, otrzymane odszkodowania). To oznacza, że przedsiębiorcy są zobligowani zapłacić podatek PIT nawet jeżeli faktycznie nie otrzymali zapłaty od swoich kontrahentów.

Przepisy ustawy PIT przewidują wprawdzie możliwość zastosowania ulgi na złe długi (art. 26i ustawy), która polega na korygowaniu podstawy opodatkowania z uwagi na niezapłacone wierzytelności jednak nie wpływa to na bieżącą działalność gospodarczą.

WAŻNE

W stanie prawnym obowiązującym do końca 2024 r. zasadą jest określanie przychodu w sposób memoriałowy, co oznacza, że podatnik prowadzący działalność gospodarczą rozpoznaje przychód nawet jeżeli faktycznie nie otrzymał należnej mu zapłaty.

Metoda kasowa w PIT od 2025 r.

Od 1 stycznia 2025 r. do ustawy PIT zostanie dodany nowy art. 14c, który określać będzie metodę kasową w PIT oraz warunki jakie muszą być spełnione aby metoda ta znalazła zastosowanie.

W ww. przepisie czytamy, że podatnik, w tym podatnik rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej, osiągający przychody, o których mowa w art. 14, z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie stosuje metodę kasową rozliczania przychodów, jeżeli:

1. przychody z prowadzonej samodzielnie działalności gospodarczej w roku bezpośrednio poprzedzającym rok podatkowy nie przekroczyły kwoty odpowiadającej równowartości 250 000 euro, przy czym w przypadku przedsiębiorstwa w spadku w przychodzie uwzględnia się również przychody z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie przez zmarłego przedsiębiorcę, oraz
2. w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą nie prowadzi ksiąg rachunkowych, oraz
3. złoży właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego sporządzone na piśmie oświadczenie o wyborze metody kasowej rozliczania przychodów, w terminie do dnia 20 lutego roku podatkowego, a w przypadku podatnika rozpoczynającego prowadzenie działalności gospodarczej w trakcie roku podatkowego, w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu rozpoczęcia działalności, albo w terminie, do końca roku podatkowego, jeżeli rozpoczęcie działalności nastąpiło w grudniu roku podatkowego.

Dalej w treści art. 14c ustawy PIT czytamy, że przypadku metody kasowej rozliczania przychodów za datę powstania przychodu uważa się dzień, w którym uregulowano należność, nie później niż dzień:

1. upływu 2 lat, licząc od dnia wystawienia faktury, albo
2. likwidacji działalności gospodarczej.

Na potrzeby metody kasowej rozliczania przychodów przez uregulowanie należności rozumie się również częściowe uregulowanie należności, w tym na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych. W przypadku wyboru metody kasowej rozliczania przychodów podatnik jest obowiązany stosować tę metodę przez cały rok podatkowy.

Metoda kasowa rozliczania przychodów ma zastosowanie wyłącznie do udokumentowanych, wystawionymi w terminach określonych zgodnie z odrębnymi przepisami, fakturami przychodów wynikających z transakcji między podatnikiem a przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców.

Metoda kasowa nie będzie natomiast miała zastosowania do rozliczania przychodów:

• z odpłatnego zbycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych ujętych w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych;
• z transakcji między podatnikiem a podmiotem powiązanym (przy czym wielkość udziałów i praw, świadczących o powiązaniu wynosi co najmniej 5%;
• transakcji pomiędzy podmiotem mającym miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową lub zagranicznym zakładem położonym na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową ujętych w tym wykazie.

W metodzie kasowej przychód będzie powstawał w dacie uregulowania należności. Przez uregulowanie należności będzie rozumiane również częściowe uregulowanie należności, w tym również na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych. Przychodem będzie zatem również, np. zapłacona zaliczka, przedpłata czy zapłacona rata. Przychód powstanie nie później niż w terminie 2 lat, licząc od daty wystawienia faktury. Oznacza to, że z upływem 2 lat, licząc od daty wystawienia faktury, podatnik będzie obowiązany rozpoznać przychód z działalności gospodarczej, nawet jeżeli w tym czasie nie otrzyma od kontrahenta zapłaty wynikającej z wystawionej faktury.

Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy rozwiązanie to ma na celu zapobieganie świadomemu, długotrwałemu odwlekaniu zapłaty w celu unikania płacenia podatku dochodowego. Okres 2 lat to też wystarczający czas na dochodzenie roszczeń (zapłaty) od kontrahenta.

WAŻNE

Kasowy PIT będą mogli stosować podatnicy PIT prowadzący działalność gospodarczą, którzy będą opłacać podatek dochodowy według skali podatkowej (art. 27 ustawy PIT), IP BOX (art. 30ca ustawy PIT), podatek liniowy (art. 30c ustawy PIT) oraz ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

Podsumowując powyższe należy wskazać, że kasowy PIT to korzystne rozwiązanie, które jest adresowane do przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w niewielkich rozmiarach. Warto zaznaczyć, że z kasowego PIT będą mogły korzystać osoby fizyczne osiągające przychody z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie. Samodzielne prowadzenie działalności oznacza, że prawa do kasowego PIT nie będą miały osoby prowadzące działalność gospodarczą, np. w formie spółki cywilnej czy spółki jawnej.