W przypadku sprzedaży zużytego wyposażenia podatnik często stosuje znacznie obniżone ceny. To z kolei rodzi pytania o ewentualne skutki w podatku VAT w zakresie ustalenia podstawy opodatkowania oraz ewentualnej korekty podatku odliczonego przy ich zakupie.

Sprzedaż zużytego wyposażenia a podstawa opodatkowania VAT

Czynnością podlegającą opodatkowaniu jest odpłatna dostawa towarów. Ponadto jak wynika z treści art. 29a ust. 1 ustawy VAT podstawą opodatkowania z tego tytułu jest wszystko co stanowi zapłatę którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy.

Podstawa opodatkowania powinna być ustalana zgodnie z rzeczywiście otrzymaną zapłatą. Podkreślić też należy, że powyższa definicja podstawy opodatkowania nie odwołuje się do pojęcia ceny rynkowej. Przepisy ustawy VAT nie ograniczają podatnika w swobodzie ustalania ceny czyli możliwa jest sprzedaż po cenie niższej (nawet znacznie) niż rzeczywista wartość danego towaru, czy usługi.

Jedynie w sytuacji, gdy między podmiotami (kontrahentami) istnieją powiązania organ podatkowy może określić wysokość obrotu na podstawie wartości rynkowej tych towarów lub usług, ale tylko w sytuacji, gdyby związki te miały wpływ na ustalenie ceny. Tak wynika z treści art. 32 ustawy VAT.

Jak wskazał Dyrektor KIS w interpretacji z dnia 14.08.2020 r., nr 0113-KDIPT1-2.4012.372.2020.2.AM stosowanie znacznych upustów cenowych jest niedopuszczalne w zakresie, jakim ma ono służyć tzw. obejściu przepisów prawa i uniknięciu opodatkowania tej czynności. Tak więc każdy zastosowany upust powinien być uzasadniony ekonomicznie i prowadzić w końcowym efekcie do osiągnięcia celu, jaki został wytyczony dla działalności gospodarczej, tj. zarobku.

WAŻNE

Sprzedaż zużytego wyposażenia za kwotę symboliczną nie powinna być kwestionowana przez organy podatkowe. Z uwagi na zużycie towaru zasadne, pod względami wykładni gospodarczej, jest stosowanie niższych cen.

Sprzedaż zużytego wyposażenia a korekta podatku naliczonego

Przepisy ustawy VAT przewidują system korekty podatku naliczonego w przypadku zmiany przeznaczenia zakupionego towaru. Zgodnie z art. 91 ust. 7 ustawy VAT system korekty stosuje się w przypadku, gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia, albo nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi.

W myśl art. 91 ust. 6 ww. ustawy przypadku gdy towary lub usługi zostaną:

1) opodatkowane – w celu dokonania korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane z czynnościami opodatkowanymi;

2) zwolnione od podatku lub nie podlegały opodatkowaniu – w celu dokonania korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane wyłącznie z czynnościami zwolnionymi od podatku lub niepodlegającymi opodatkowaniu.

W związku z brzmieniem powyższego przepisu pojawiła się wątpliwość czy sprzedaż towarów jako odpadów lub nawet ich zniszczenie wiąże się z koniecznością skorygowania uprzednio odliczonego podatku naliczonego. Pamiętajmy, że zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy VAT podstawowym warunkiem odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupu z wykonywaniem czynności opodatkowanych.

Dla realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego od podatku należnego, istotne jest wykorzystywanie zakupionych towarów i usług do wykonywanych przez podatnika czynności opodatkowanych, a tym samym decydujący jest związek zakupionych towarów i usług z czynnościami podatnika generującymi należny podatek VAT. Prawo do odliczenia powstaje zatem jako konsekwencja dokonania określonych zakupów, które są następnie wykorzystywane do czynności opodatkowanych.

W powyższej kwestii wypowiedział się TSUE w wyroku z dnia 04.05.2023r., C-127/22 w którym jednoznacznie stwierdził, że w opisanym przypadku stosowanie systemu korekty nie jest uzasadnione.

Trybunał w ww. wyroku stwierdził, że wycofanie towaru, który podatnik uznał za niemożliwy do wykorzystania w ramach swej zwykłej działalności gospodarczej, a następnie sprzedaż tego towaru jako odpadu, która to sprzedaż została opodatkowana podatkiem od wartości dodanej (VAT), nie stanowi „zmiany czynników uwzględnianych przy określaniu kwoty odliczenia”.

Nieco inaczej sytuacja wygląda jeżeli chodzi o zniszczenie towaru. Otóż TSUE zauważył, że utylizacja zużytego wyposażenia może stanowić czynnik wpływający na konieczność dokonania korekty ponieważ dochodzi do zmiany przeznaczenia.

W związku z czym owa zmiana czynników uwzględnianych przy określaniu kwoty odliczenia nie powoduje powstania obowiązku dokonania korekty, o ile to zniszczenie jest prawidłowo udowodnione lub uzasadnione, a wspomniane dobro obiektywnie utraciło wszelką użyteczność w ramach działalności gospodarczej podatnika. Prawidłowo udowodnione zutylizowanie towaru należy zrównać z jego zniszczeniem, o ile wiąże się ono konkretnie z nieodwracalnym zniknięciem tego towaru.

WAŻNE

W świetle wyroku TSUE należy podkreślić, że sprzedaż zużytego wyposażenia poniżej ceny rynkowej jak również utylizacja wyposażenia jako nieprzydatnego do użytku nie stanowi czynności które obligowałyby podatnika do dokonania korekty uprzednio odliczonej kwoty podatku naliczonego. W takich przypadkach podatnik zachowuje prawo do odliczenia pełnej kwoty.

Podsumowując powyższe należy zatem wskazać, że sprzedaż zużytego wyposażenia stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu VAT nawet jeżeli podatnik stosuje zaniżone ceny sprzedaży. Jednocześnie sprzedaż poniżej ceny rynkowej nie jest okolicznością, która wiąże się z koniecznością korekty uprzednio odliczonej kwoty podatku naliczonego przy zakupie wyposażenia.